Beursbaas Brainstorm (EP 6): Het effect van exponentiële innovatiekracht op de winstmarges van bedrijven

In de Financial Investigator schreef Han Dieperink (Chief Investment Officer bij Auréus) op persoonlijke titel het stuk Kunstmatige intelligentie in de praktijk (2024-02, p. 59). Dieperink concludeert dat het ‘meer produceren met minder’ in een vrije markt leidt tot dalende prijzen, met als gevolg dat de productiviteitsgroei als gevolg van AI dus zorgt voor deflatie.

Theoretisch ben ik het hier mee eens: productiviteitsgroei leidt tot deflatoire effecten op de totale inflatie som. Echter komt hier wel een randvoorwaarde bij kijken: de productiviteitsgroei moet als grondslag hebben dat kostenbesparingen door efficiëntieslagen op het gebied van AI toepassingen worden doorgevoerd in lagere product- en dienstprijzen. Het effect wat Dieperink aanhaalt - dat prijzen omlaag gaan in een vrije markt door meer produceren met minder - heeft enkel een deflatoire effect als de input van de producten en diensten, om deze efficiëntieslagen te bereiken, uniform zijn (i.e. de leveranciers van AI toepassingen hebben geen monopolie in hun niche, technologische voorsprong of anderzijds prijszettingskracht om hun prijzen te verhogen), alsmede de output van deze producten en diensten eveneens uniform zijn (i.e. de aanbieder van eindproducten en - diensten heeft geen prijszettingskracht om zijn prijzen te kunnen verhogen). Voldoet een keten of productieproces aan deze randvoorwaarden, dan zal de eindconsument lagere prijzen kunnen verwachten: er kan meer worden ingekocht voor eenzelfde prijzen of er kan eenzelfde hoeveelheid worden ingekocht voor lagere prijzen. 

Mijns inziens wordt er momenteel en in de nabije toekomst grotendeels aan randvoorwaarde 1 voldaan; net als bij de vorige industriële revoluties zullen deze technologische innovaties dan ook leiden tot een productiviteitsgroei met lagere kostprijzen die kunnen worden doorgevoerd in ketens. Randvoorwaarde 2 biedt m.i. een interessantere vraag: welke bedrijven kunnen de prijzen van hun eindproducten en -diensten stabiel houden (of laten groeien), terwijl zij juist ook mee kunnen profiteren van lagere kostprijzen in de keten?

Ook Cathie Wood (oprichter van ARK Invest) heeft het vaak over de deflationary forces door innovatie. Hierbij verwacht Wood dat innovatieve bedrijven zullen zorgen voor productiviteitsgroei en dat door deze productiviteitsgroei er een deflatoir effect komt op de totale inflatie.

Een van de holdings van ARK Invest is Tesla, dat de prijzen van zijn elektrische auto’s al meermaals heeft verlaagd. Tegelijkertijd wordt er op de kosten bespaard binnen Tesla: het bedrijf ontsloeg recent nog ca. 10% van zijn personeelsbestand. Daartegenover staan weer forse investeringen in robotisering, die het bedrijf in het verleden ook al flink heeft gedaan. Gezien de kostprijs van arbeid door robots lager is dan dat van menselijke arbeid, zowel op het gebied van spierkracht (i.e. auto’s in elkaar zetten) als denkkracht (i.e. het coderen van algoritmes voor generatieve AI), zijn Tesla’s overheadkosten lager waardoor het prijsverlagingen kan bewerkstelligen.

Eenzelfde effect zie je bij andere autobouwers als BYD, die zijn elektrische auto’s voor een la(a)g(er) tarief aanbiedt: de consument profiteert van steeds goedkoper wordende auto’s (zowel relatief als rekening houdend met de gestegen inflatie van de afgelopen jaren).

Bedrijven die (vrijwel) enkel uniforme producten of diensten aanbieden, zullen hun marges als sneeuw voor de zon zien verdwijnen als concurrenten of substituten met prijsverlagingen komen voor eenzelfde producten of diensten. Hierbij zullen enkel bedrijven met de meest hoge toegevoegde waarde in een sector zegevieren (IRR > WACC).

Mijns inziens zullen dan ook alleen de aandelen van bedrijven met (enige vorm van) prijszettingskracht het blijvend beter gaan doen dan bedrijven zonder toegevoegde waarde of zonder prijszettingskracht. De tijd van zombiebedrijven (i.e. bedrijven die konden overleven door kunstmatig lage marktrentes met zeer lage WACC’s) lijkt hiermee echt voorbij. Als elektrische (autonome) auto’s eenzelfde karakteristieken krijgen als brandstof aangedreven auto’s, dan zullen ook in deze vernieuwde sector op lange termijn lage marges kunnen worden verwacht. Mocht je als autobouwer - naast mogelijkheden tot het aanbieden van premium auto’s met hogere prijzen - een voorsprong hebben op bepaalde technologische aspecten (e.g. autonoom rijden), dan zul je dit mogelijk ook in kunnen zetten om hogere prijzen mee af te dwingen bij de consument - mits je deze technologische voorsprong behoudt. 

Als de AI-Revolutie ervoor zorgt dat het gros van de bedrijven een toevoeging doet aan een deflatoire effect op de inflatie - en hierbij de marktrentes niet meer kunstmatig laag zullen worden gehouden door centrale banken - dan zullen bedrijven met prijszettingskracht, veroorzaakt door een sterk competitief voordeel en een moat, de echte winnaars worden van de AI-Revolutie. 

Dislaimer.
Alle publicaties op deze website (https://beursbaas.eu), in de vorm van artikelen, documenten of andere vormen van (digitale) communicatie, zijn geen beleggingstips of -adviezen. Enkel wordt getracht informatie te geven over de beleggingswereld en het analyseren van bedrijven. Daarnaast kunnen er meningen worden gegeven over bedrijven specifiek, of over het sentiment van de economie als geheel. Deze meningen, ongeacht gepresenteerd met feiten en/of cijfers, zijn eveneens geen beleggingstips- of adviezen. De documentatie, gepresenteerd op de website, kan onjuistheden en/of onregelmatigheden bevatten. Doe altijd je eigen onderzoek en raadpleeg meerdere bronnen alvorens het overgaan tot mogelijke beleggingsbeslissingen. Beursbaas en/of de auteur(s) zijn geenszins verantwoordelijk voor eventuele geleden schade als gevolg van onjuistheden en/of onregelmatigheden in de communicatie en/of documentatie op de website of in de aangeboden producten en/of diensten. Bij het observeren van onjuistheden en/of onregelmatigheden, het verzoek om contact op te nemen zodat dit kan worden gecorrigeerd.